next page اصول كافي ثقةالاسلام كليني جلد چهارم

back page


*باب كسيكه رفاقت و هم نشينى با او لازم است*

بَابُ مَنْ يَجِبُ مُصَادَقَتُهُ وَ مُصَاحَبَتُهُ

1- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ حُسَيْنِ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ عَمَّارِ بْنِ مُوسَى عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع لَا عَلَيْكَ أَنْ تَصْحَبَ ذَا الْعَقْلِ وَ إِنْ لَمْ تَحْمَدْ كَرَمَهُ وَ لَكِنِ انْتَفِعْ بِعَقْلِهِ وَ احْتَرِسْ مِنْ سَيِّئِ أَخْلَاقِهِ وَ لَا تَدَعَنَّ صُحْبَةَ الْكَرِيمِ وَ إِنْ لَمْ تَنْتَفِعْ بِعَقْلِهِ وَ لَكِنِ انْتَفِعْ بِكَرَمِهِ بِعَقْلِكَ وَ افْرِرْ كُلَّ الْفِرَارِ مِنَ اللَّئِيمِ الْأَحْمَقِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 451 رواية : 1
1 حضرت صادق (ع ) فرمود: اميرالمؤ منين عليه السلام فرمود: باكى نيست بر تو كه با شخص خردمند همنشين شوى اگر چه كرم (جوانمردى و جود و بخشش ) او را نپسندى (و از اين ناحيه نفعى از او نبرى ) ولى از خرد او منتفع شو، و از اخلاق بدش بپرهيز، و هيچگاه هم نشينى با شخص كريم را از دست مده اگر چه از خرد او سودى نبرى ولى با خرد خود از كرم او سود ببر، و بگريز هر چه مى توانى از هم نشينى با شخص پست و بى خرد.

2- عَنْهُ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي نَجْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الصَّلْتِ عَنْ أَبَانٍ عَنْ أَبِي الْعُدَيْسِ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع يَا صَالِحُ اتَّبِعْ مَنْ يُبْكِيكَ وَ هُوَ لَكَ نَاصِحٌ وَ لَا تَتَّبِعْ مَنْ يُضْحِكُكَ وَ هُوَ لَكَ غَاشٌّ وَ سَتَرِدُونَ عَلَى اللَّهِ جَمِيعاً فَتَعْلَمُونَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 451 رواية : 2
2 ابو عديس گويد: حضرت باقر (ع ) فرمود: اى صالح (ظاهر اينست كه صالح نام ابوعديس بوده ) پيروى كن از كسيكه تو را مى گرياند و اندرزت مى دهد، و پيروى مكن از آنكه تو را بخنداند و گولت زند، و بزودى همگى بر خدا درآئيد و بدانيد.

شرح :
فيض (ره ) گويد: يعنى چون بر خداى تعالى درآئيد صداق اين گفتار و حقيقت آن آشكار گردد ولى اكنون در زير پرده هاى غرور و خود بينى پنهان است .
3- عَنْهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ مُوسَى بْنِ يَسَارٍ الْقَطَّانِ عَنِ الْمَسْعُودِيِّ عَنْ أَبِي دَاوُدَ عَنْ ثَابِتِ بْنِ أَبِي صَخْرَةَ عَنْ أَبِي الزَّعْلَى قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص انْظُرُوا مَنْ تُحَادِثُونَ فَإِنَّهُ لَيْسَ مِنْ أَحَدٍ يَنْزِلُ بِهِ الْمَوْتُ إِلَّا مُثِّلَ لَهُ أَصْحَابُهُ إِلَى اللَّهِ إِنْ كَانُوا خِيَاراً فَخِيَاراً وَ إِنْ كَانُوا شِرَاراً فَشِرَاراً وَ لَيْسَ أَحَدٌ يَمُوتُ إِلَّا تَمَثَّلْتُ لَهُ عِنْدَ مَوْتِهِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 451 رواية : 3
3 اميرالمؤ منين عليه السلام فرمود: رسول خدا (ص ) فرمود: بنگريد: كه با چه كسى هم صحبت هستيد؟ زيرا هيچكس ‍ نيست كه مرگش فرا رسد جز آنكه يارانش در پيش خدا برابرش مجسم شوند، اگر از نيكان باشد نيكانند (و بدانها شاد شود) و اگر از بدان باشد بد هستند (و بداند كه بسرنوشت آنان دچار شود) و هيچكس نيست كه بميرد و هنگام مرگش ‍ برابر او مجسم نشود.

4- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ بَعْضِ الْحَلَبِيِّينَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُسْكَانَ عَنْ رَجُلٍ مِنْ أَهْلِ الْجَبَلِ لَمْ يُسَمِّهِ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع عَلَيْكَ بِالتِّلَادِ وَ إِيَّاكَ وَ كُلَّ مُحْدَثٍ لَا عَهْدَ لَهُ وَ لَا أَمَانَ وَ لَا ذِمَّةَ وَ لَا مِيثَاقَ وَ كُنْ عَلَى حَذَرٍ مِنْ أَوْثَقِ النَّاسِ عِنْدَكَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 452 رواية : 4
4 ابن مسكان از مردى از اهل جبل كه نامش را نگفته از حضرت صادق (ع ) حديث كند كه فرمود: بر تو باد (كه رفاقت كنى ) با دوستان ديرين (كه آنها را آزمايش كرده اى ) و بپرهيز از هر (رفيق ) تازه پيمان شكن كه پناه ندهد و عهد و ميثاقى نشناسد و از استوارترين مردمان در پيش خود بر حذر باش (كه ممكن است روزى دشمنت شود).

5- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ رَفَعَهُ إِلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ أَحَبُّ إِخْوَانِي إِلَيَّ مَنْ أَهْدَى إِلَيَّ عُيُوبِي
اصول كافى جلد 4 صفحه : 452 رواية : 5
5 حضرت صادق (ع ) فرمود: محبوبترين برادرانم نزد من كسى است كه عيبهاى مرا پيش من هديه آورد (و آنها را بمن گوشزد كند).

6- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ الدِّهْقَانِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عَائِذٍ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ الْحَلَبِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَا تَكُونُ الصَّدَاقَةُ إِلَّا بِحُدُودِهَا فَمَنْ كَانَتْ فِيهِ هَذِهِ الْحُدُودُ أَوْ شَيْءٌ مِنْهَا فَانْسُبْهُ إِلَى الصَّدَاقَةِ وَ مَنْ لَمْ يَكُنْ فِيهِ شَيْءٌ مِنْهَا فَلَا تَنْسُبْهُ إِلَى شَيْءٍ مِنَ الصَّدَاقَةِ فَأَوَّلُهَا أَنْ تَكُونَ سَرِيرَتُهُ وَ عَلَانِيَتُهُ لَكَ وَاحِدَةً وَ الثَّانِي أَنْ يَرَى زَيْنَكَ زَيْنَهُ وَ شَيْنَكَ شَيْنَهُ وَ الثَّالِثَةُ أَنْ لَا تُغَيِّرَهُ عَلَيْكَ وِلَايَةٌ وَ لَا مَالٌ وَ الرَّابِعَةُ أَنْ لَا يَمْنَعَكَ شَيْئاً تَنَالُهُ مَقْدُرَتُهُ وَ الْخَامِسَةُ وَ هِيَ تَجْمَعُ هَذِهِ الْخِصَالَ أَنْ لَا يُسْلِمَكَ عِنْدَ النَّكَبَاتِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 452 رواية : 6
6 و نيز فرمود عليه السلام : دوستى از روى راستى و درستى نباشد جز با شرايط آن پس هر كه در او آن شرايط يا پاره اى از آنها باشد او را اهل چنين دوستى بدان و كسيكه چيزى از آن شرايط در او نباشد او را باينگونه دوستى نسبت مده .
اولش اينكه نهان و عيانش براى تو يكسان باشد.
دوم اينكه زيب و زينت تو را زينت خود داند، و زشتى تو را زشتى خود شمرد.
سوم اينكه رياست و دارائى حالش را نسبت بتو تغيير ندهد.
چهارم اينكه از آنچه توانائى دارد نسبت تو دريغ نكند.
پنجم كه همه خصلتها را در بردارد اينكه هنگام بيچارگى و پيش آمدهاى ناگوار تو را رها نكند.

*باب كسيكه هم نشينى و رفاقت با او بد است*

بَابُ مَنْ تُكْرَهُ مُجَالَسَتُهُ وَ مُرَافَقَتُهُ

1- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ عُثْمَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سَالِمٍ الْكِنْدِيِّ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ كَانَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع إِذَا صَعِدَ الْمِنْبَرَ قَالَ يَنْبَغِي لِلْمُسْلِمِ أَنْ يَتَجَنَّبَ مُوَاخَاةَ ثَلَاثَةٍ الْمَاجِنِ الْفَاجِرِ وَ الْأَحْمَقِ وَ الْكَذَّابِ فَأَمَّا الْمَاجِنُ الْفَاجِرُ فَيُزَيِّنُ لَكَ فِعْلَهُ وَ يُحِبُّ أَنَّكَ مِثْلُهُ وَ لَا يُعِينُكَ عَلَى أَمْرِ دِينِكَ وَ مَعَادِكَ وَ مُقَارَبَتُهُ جَفَاءٌ وَ قَسْوَةٌ وَ مَدْخَلُهُ وَ مَخْرَجُهُ عَارٌ عَلَيْكَ وَ أَمَّا الْأَحْمَقُ فَإِنَّهُ لَا يُشِيرُ عَلَيْكَ بِخَيْرٍ وَ لَا يُرْجَى لِصَرْفِ السُّوءِ عَنْكَ وَ لَوْ أَجْهَدَ نَفْسَهُ وَ رُبَّمَا أَرَادَ مَنْفَعَتَكَ فَضَرَّكَ فَمَوْتُهُ خَيْرٌ مِنْ حَيَاتِهِ وَ سُكُوتُهُ خَيْرٌ مِنْ نُطْقِهِ وَ بُعْدُهُ خَيْرٌ مِنْ قُرْبِهِ وَ أَمَّا الْكَذَّابُ فَإِنَّهُ لَا يَهْنِئُكَ مَعَهُ عَيْشٌ يَنْقُلُ حَدِيثَكَ وَ يَنْقُلُ إِلَيْكَ الْحَدِيثَ كُلَّمَا أَفْنَى أُحْدُوثَةً مَطَرَهَا بِأُخْرَى مِثْلِهَا حَتَّى إِنَّهُ يُحَدِّثُ بِالصِّدْقِ فَمَا يُصَدَّقُ وَ يُفَرِّقُ بَيْنَ النَّاسِ بِالْعَدَاوَةِ فَيُنْبِتُ السَّخَائِمَ فِي الصُّدُورِ فَاتَّقُوا اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ وَ انْظُرُوا لِأَنْفُسِكُمْ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 453 رواية : 1
1 حضرت صادق (ع ) فرمود، هر زمان اميرالمؤ منين عليه السلام بمنبر مى رفت مى فرمود: سزاوار است از براى مسلمان كه رفاقت با سه كس دورى جويد: پر روى بى باكى كه تباهكار است ، و احمق ، و دروغگو، اما شخص پر روى تباهكار پس كردار خويشتن را براى تو بيارايد و دوست دارد كه تو نيز مانند او باشى ، و نه در كار دين تو را كمك كند و نه در كار آخرت ، و نزديكى با او جفاكارى و سنگدلى است و ورود و خروج او (و رفت و آمدش ) براى تو ننگست ، و اما احمق پس كار خيرى درباره تو انجام ندهد، و بجلو گيريش از رسيدن بدى بتو اميدى نيست اگر چه خود را بتلاش ‍ اندازد و بسا كه بخواهد بتو سودى برساند ولى (از روى حماقت ) زيانت رساند، پس مرگ او به از زندگيش مى باشد، و خموشى او به از گفتارش ، و دورى او (از تو) به از نزديكى اوست ، و اما دروغگو زندگى كردن با او بر تو گوارا نشود، گفتار تو را بديگران باز گويد، و از ديگران بسوى تو درآيد، هرگاه افسانه را بپايان رساند آنرا بافسانه ديگرى مانند آن بچسباند (و در نسخه وافى ((مطها)) است يعنى بكشاند) تا بدانجا كه راست گويد ولى كسى باور نكند، و ميانه مردمان را بدشمنى پراكنده سازد، و در سينه ها تخم كينه افشاند و بروياند، از خداى عزوجل بپرهيزد و خود را بپائيد.

2- وَ فِي رِوَايَةِ عَبْدِ الْأَعْلَى عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع لَا يَنْبَغِي لِلْمَرْءِ الْمُسْلِمِ أَنْ يُوَاخِيَ الْفَاجِرَ فَإِنَّهُ يُزَيِّنُ لَهُ فِعْلَهُ وَ يُحِبُّ أَنْ يَكُونَ مِثْلَهُ وَ لَا يُعِينُهُ عَلَى أَمْرِ دُنْيَاهُ وَ لَا أَمْرِ مَعَادِهِ وَ مَدْخَلُهُ إِلَيْهِ وَ مَخْرَجُهُ مِنْ عِنْدِهِ شَيْنٌ عَلَيْهِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 453 رواية : 2
2 و نيز آنحضرت عليه السلام حديث كرده كه فرمود: شايسته نيست كه مرد مسلمان با شخص تبهكار طرح برادرى افكند، زيرا كه او كردار خود را برايش بيارايد و دوست دارد كه آن مسلمان هم چون او شود، و او را نه در كار دنيا و نه در كار آخرتش كمك نكند، و رفت و آمدش براى او ننگ است .

3- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يُوسُفَ عَنْ مُيَسِّرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَا يَنْبَغِي لِلْمَرْءِ الْمُسْلِمِ أَنْ يُوَاخِيَ الْفَاجِرَ وَ لَا الْأَحْمَقَ وَ لَا الْكَذَّابَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 454 رواية : 3
3 حضرت صادق (ع ) فرمود: شايسته نيست براى مرد مسلمان كه با شخص تبهكار و احمق دروغگو رفاقت كند.


4- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَسْبَاطٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ ع قَالَ قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ ع إِنَّ صَاحِبَ الشَّرِّ يُعْدِي وَ قَرِينَ السَّوْءِ يُرْدِي فَانْظُرْ مَنْ تُقَارِنُ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 454 رواية : 4
4 حضرت ابوالحسن عليه السلام فرمود: عيسى بن مريم عليه السلام فرموده : همانا شخص بدكار بدى وى سرايت كند، و همنشين بد انسان را بهلاكت افكند، پس بنگر با چه كس هم نشينى گردى .

5- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ عَمَّارِ بْنِ مُوسَى قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع يَا عَمَّارُ إِنْ كُنْتَ تُحِبُّ أَنْ تَسْتَتِبَّ لَكَ النِّعْمَةُ وَ تَكْمُلَ لَكَ الْمُرُوءَةُ وَ تَصْلُحَ لَكَ الْمَعِيشَةُ فَلَا تُشَارِكِ الْعَبِيدَ وَ السَّفِلَةَ فِي أَمْرِكَ فَإِنَّكَ إِنِ ائْتَمَنْتَهُمْ خَانُوكَ وَ إِنْ حَدَّثُوكَ كَذَبُوكَ وَ إِنْ نُكِبْتَ خَذَلُوكَ وَ إِنْ وَعَدُوكَ أَخْلَفُوكَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 454 رواية : 5
5 عمار بن موسى گويد: حضرت صادق (ع ) فرمود: اى عمار اگر خواهى كه نعمتت پا برجا باشد، و مردانگيت كامل و بى عيب باشد، و زندگيت نيكو گردد، بنده هاى زر خريد و اشخاص پست را در كارهاى خود وارد مكن ، زيرا اگر امانتى بايشان سپارى بتو خيانت كنند، و اگر خيرى برايت آورند دروغ گويند، و اگر بنكبت روزگار دچار شوى رهايت كنند، و اگر وعده اى بتو دهند بدان وفا نكنند.

6- قَالَ وَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ حُبُّ الْأَبْرَارِ لِلْأَبْرَارِ ثَوَابٌ لِلْأَبْرَارِ وَ حُبُّ الْفُجَّارِ لِلْأَبْرَارِ فَضِيلَةٌ لِلْأَبْرَارِ وَ بُغْضُ الْفُجَّارِ لِلْأَبْرَارِ زَيْنٌ لِلْأَبْرَارِ وَ بُغْضُ الْأَبْرَارِ لِلْفُجَّارِ خِزْيٌ عَلَى الْفُجَّارِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 454 رواية : 6
6 گويد: و نيز از آن حضرت عليه السلام شنيدم كه مى فرمود: دوست داشتن نيكان نيكان را براى آنها ثواب است ، و دوست داشتن تبهكاران نيكان را براى نيكان فضيلت است ، و دشمنى تبهكاران با نيكان براى نيكان زينت است ، و دشمنى نيكان با تبهكاران براى تبهكاران خوارى و رسوائى است .

7- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ وَ عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ جَمِيعاً عَنْ عَمْرِو بْنِ عُثْمَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عُذَافِرٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِمَا عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ وَ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِيهِ ع قَالَ قَالَ لِي أَبِي عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمَا يَا بُنَيَّ انْظُرْ خَمْسَةً فَلَا تُصَاحِبْهُمْ وَ لَا تُحَادِثْهُمْ وَ لَا تُرَافِقْهُمْ فِي طَرِيقٍ فَقُلْتُ يَا أَبَتِ مَنْ هُمْ عَرِّفْنِيهِمْ قَالَ إِيَّاكَ وَ مُصَاحَبَةَ الْكَذَّابِ فَإِنَّهُ بِمَنْزِلَةِ السَّرَابِ يُقَرِّبُ لَكَ الْبَعِيدَ وَ يُبَعِّدُ لَكَ الْقَرِيبَ وَ إِيَّاكَ وَ مُصَاحَبَةَ الْفَاسِقِ فَإِنَّهُ بَائِعُكَ بِأُكْلَةٍ أَوْ أَقَلَّ مِنْ ذَلِكَ وَ إِيَّاكَ وَ مُصَاحَبَةَ الْبَخِيلِ فَإِنَّهُ يَخْذُلُكَ فِي مَالِهِ أَحْوَجَ مَا تَكُونُ إِلَيْهِ وَ إِيَّاكَ وَ مُصَاحَبَةَ الْأَحْمَقِ فَإِنَّهُ يُرِيدُ أَنْ يَنْفَعَكَ فَيَضُرُّكَ وَ إِيَّاكَ وَ مُصَاحَبَةَ الْقَاطِعِ لِرَحِمِهِ فَإِنِّي وَجَدْتُهُ مَلْعُوناً فِي كِتَابِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فِي ثَلَاثَةِ مَوَاضِعَ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فَهَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ تَوَلَّيْتُمْ أَنْ تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ وَ تُقَطِّعُوا أَرْح امَكُمْ أُول ئِكَ الَّذِينَ لَعَنَهُمُ اللّهُ فَأَصَمَّهُمْ وَ أَعْمى أَبْص ارَهُمْ وَ قَالَ عَزَّوَجَلَّ الَّذِينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللّ هِ مِنْ بَعْدِ مِيث اقِهِ وَ يَقْطَعُونَ م ا أَمَرَ اللّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ أُول ئِكَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ الدّ ارِ وَ قَالَ فِي الْبَقَرَةِ الَّذِينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللّ هِ مِنْ بَعْدِ مِيث اقِهِ وَ يَقْطَعُونَ م ا أَمَرَ اللّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ أُول ئِكَ هُمُ الْخ اسِرُونَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 455 رواية : 7
7 حضرت صادق (ع ) از پدرش عليهما السلام حديث كند كه پدرم على بن الحسين عليهما السلام بمن فرمود: اى فرزند در نظر داشته باش كه با پنج كس همنشين نشوى ، و با آنها گفتگو و رفاقت در راهى نكنى گفتم پدر جان آنها كيانند؟ بمن معرفى كن ، فرمود: زنهار مبادا با دروغگو همنشين شوى زيرا كه او بمنزله سرابى است كه دور را در نظرت نزديك و نزديك را برايت دور جلوه دهد، و زنهار از هم نشينى با فاسق و گنهكار بپرهيز كه او بيك لقمه يا كمتر از آن ترا بفروشد، و بر تو باد كه با با شخص بخيل همنشين نگردى زيرا كه او مال خود را در سخت ترين نيازمنديهايت از تو دريغ دارد، و زنهار مبادا با احمق همنشين شوى كه او مى خواهد بتو سود رساند ولى (بواسطه حماقتش ) زيانت زند، و مبادا با آنكس كه قطع رحم كند رفاقت كنى كه من او را در دو سه جاى قرآن ملعون يافتم (يكجا) خداى عزوجل فرمايد: ((پس آيا اميد داريد كه هرگاه بسرپرستى كارى گمارده شويد فساد در زمين نكنيد و قطع رحم كنيم ، ايشانند كه خداوند لعنتشان كرده پس كرشان كرد، و كور ساخت ديدگانشان را)) (سوره محمد آيه 22 23) و نيز (در جاى ديگر) فرمايد: ((آنانكه بشكنند پيمان خدا را پس از بستن آن ، و مى برند آنچه را كه خدا فرموده پيوند شود، و فساد كنند در زمين آنها را است لعنت و براى ايشان است بدى آن سراى )) (سوره رعد 25) و نيز در سوره بقره (آيه 27) فرمايد: ((آنانكه پيمان خدا را پس از بستنش بشكنند و ببرند آنچه را خداوند دستور داده پيوندش را داده و فساد كنند در زمين ايشانند زيانكاران )).

8- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُوسَى بْنِ الْقَاسِمِ قَالَ سَمِعْتُ الْمُحَارِبِيَّ يَرْوِي عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص ثَلَاثَةٌ مُجَالَسَتُهُمْ تُمِيتُ الْقَلْبَ الْجُلُوسُ مَعَ الْأَنْذَالِ وَ الْحَدِيثُ مَعَ النِّسَاءِ وَ الْجُلُوسُ مَعَ الْأَغْنِيَاءِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 455 رواية : 8
8 امام صادق عليه السلام از پدرانش رسول خدا عليهم الصلاة والسلام حديث كند كه فرمود (ص ): سه دسته اند كه همنشينى با آنها دل را بميراند: هم نشينى با اراذل و فرومايگان ، و گفت و شنود با زنها، و نشستن با توانگران .

9- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي الْبِلَادِ عَمَّنْ ذَكَرَهُ قَالَ قَالَ لُقْمَانُ ع لِابْنِهِ يَا بُنَيَّ لَا تَقْتَرِبْ فَتَكُونَ أَبْعَدَ لَكَ وَ لَا تَبْعُدْ فَتُهَانَ كُلُّ دَابَّةٍ تُحِبُّ مِثْلَهَا وَ إِنَّ ابْنَ آدَمَ يُحِبُّ مِثْلَهُ وَ لَا تَنْشُرْ بَزَّكَ إِلَّا عِنْدَ بَاغِيهِ كَمَا لَيْسَ بَيْنَ الذِّئْبِ وَ الْكَبْشِ خُلَّةٌ كَذَلِكَ لَيْسَ بَيْنَ الْبَارِّ وَ الْفَاجِرِ خُلَّةٌ مَنْ يَقْتَرِبْ مِنَ الزِّفْتِ يَعْلَقْ بِهِ بَعْضُهُ كَذَلِكَ مَنْ يُشَارِكِ الْفَاجِرَ يَتَعَلَّمْ مِنْ طُرُقِهِ مَنْ يُحِبَّ الْمِرَاءَ يُشْتَمْ وَ مَنْ يَدْخُلْ مَدَاخِلَ السُّوءِ يُتَّهَمْ وَ مَنْ يُقَارِنْ قَرِينَ السَّوْءِ لَا يَسْلَمْ وَ مَنْ لَا يَمْلِكْ لِسَانَهُ يَنْدَمْ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 456 رواية : 9
9 از لقمان حديث شد كه به پسرش گفت : اى پسر جانم زياد با مردم نزديك مشو كه موجب دوريت از دلهاى آنها شوى (يعنى چون زياد رفت و آمد با مردم كردى موجب ملال و خستگى آنها شود و در نتيجه مورد بى مهرى آنان واقع شوى ) و يكسره از آنان دورى مكن كه (اعتنايت نكنند و) خوار و بى مقدار شوى ، هر جاندارى همانند خود را دوست دارد و آدميزاد هم بمانند خود دوستى ورزد، كالاى خود را جز در نزد خريدار و جويايش پهن مكن ، و چنانچه ميان گرگ و گوسفند دوستى نباشد هم چنين ميان نيكوكار و بدكار دوستى نباشد، و هر كه بقير نزديك شود پاره اى از آن باو بچسبد هم چنين هركس با تبهكار در زندگى شريك شود از روشهاى او بياموزد، و هر كه جدال و ستيزه جوئى را دوست دارد دشنام خورد، و هر كه بجاهاى بد رود متهم گردد، و كسى كه با رفيق بد همنشين شود در امان نباشد، و هر كه زبان خود را نگه ندارد پشيمان گردد.

10- أَبُو عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنِ ابْنِ أَبِي نَجْرَانَ عَنْ عُمَرَ بْنِ يَزِيدَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ لَا تَصْحَبُوا أَهْلَ الْبِدَعِ وَ لَا تُجَالِسُوهُمْ فَتَصِيرُوا عِنْدَ النَّاسِ كَوَاحِدٍ مِنْهُمْ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص الْمَرْءُ عَلَى دِينِ خَلِيلِهِ وَ قَرِينِهِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 456 رواية : 10
10 حضرت صادق (ع ) فرمود: با بدعت گذاران هم صحبت نشويد و هم نشين نگرديد كه در نظر مردم چون يكى از آنها شويد، رسول خدا (ص ) فرمود: انسان هم كيش دوست و رفيق خويش است .

11- أَبُو عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنِ الْحَجَّالِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ يَعْقُوبَ الْهَاشِمِيِّ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ عُبَيْدِ بْنِ زُرَارَةَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِيَّاكَ وَ مُصَادَقَةَ الْأَحْمَقِ فَإِنَّكَ أَسَرَّ مَا تَكُونُ مِنْ نَاحِيَتِهِ أَقْرَبُ مَا يَكُونُ إِلَى مَسَاءَتِكَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 456 رواية : 11
11 عبيد بن زراره گويد: حضرت صادق (ع ) فرمود: بپرهيز از دوستى با احمق زيرا كه تو هر چه از جانب او شادتر باشى او ببدى رساندن بتو نزديك تر است (گويا مقصود اينست كه هر چه بدوستى او خوشحال تر باشى خطر زيان رساندن او بواسطه حماقتش بتو نزديكتر شود).

*باب دوستى كردن با مردم*

بَابُ التَّحَبُّبِ إِلَى النَّاسِ وَ التَّوَدُّدِ إِلَيْهِمْ

1- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ جَمِيعاً عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ إِنَّ أَعْرَابِيّاً مِنْ بَنِي تَمِيمٍ أَتَى النَّبِيَّ ص فَقَالَ لَهُ أَوْصِنِي فَكَانَ مِمَّا أَوْصَاهُ تَحَبَّبْ إِلَى النَّاسِ يُحِبُّوكَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 457 رواية : 1
1 حضرت باقر (ع ) فرمود: عربى از بنى تميم نزد پيغمبر (ص ) آمد عرضكرد: بمن سفارش كن ، پس از جمله سفارشهايش باو اين بود كه با مردم دوستى كن تا مردم تو را دوست بدارند.

2- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنْ سَمَاعَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مُجَامَلَةُ النَّاسِ ثُلُثُ الْعَقْلِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 457 رواية : 2
2 حضرت صادق (ع ) فرمود: خوشرفتارى و مدارا كردن با مردم يك سوم خردمندى است .

3- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص ثَلَاثٌ يُصْفِينَ وُدَّ الْمَرْءِ لِأَخِيهِ الْمُسْلِمِ يَلْقَاهُ بِالْبُشْرِ إِذَا لَقِيَهُ وَ يُوَسِّعُ لَهُ فِي الْمَجْلِسِ إِذَا جَلَسَ إِلَيْهِ وَ يَدْعُوهُ بِأَحَبِّ الْأَسْمَاءِ إِلَيْهِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 457 رواية : 3
3 و نيز فرمود: كه رسول خدا (ص ) فرمود: سه چيز است هك دوستى انسانيرا با برادر مسلمانش صفا دهد: (1) هميشه با خوشروئى با او برخورد كند، (2) هرگاه در مجلسى بر او بنشيند برايش جا باز كند (3) بآن نامى كه بيشتر آنرا دوست دارد او را بخواند (و صدا كند).

next page اصول كافي ثقةالاسلام كليني جلد چهارم

back page