سپس كلامى از شهيد (ره ) و شيخ بهائى (قده )
نقل مى كند كه ملخص آن اينست كه شهيد (ره ) فرموده است : قصد گناه تا مرتكب آن گناه
نشود نه عقابى دارد و نه مذمتى ، شيخ بهائى در اين كلام گفته است : غرض شهيد (ره )
اينست كه نيت گناه گرچه خودش گناه است ولى چون اخبار در عفو آن رسيده است عقاب و
مذمتى بر او نيست گرچه استحقاق آندو را دارد، و گرنه حرام بودن عزم و قصد بر گناه
در نزد ما و هم چنين نزد عامه شكى در آن نيست سپس برخى از كلام عامه و خاصه را در اين
باره در تفسير آيه شريفه :
((ان السمع و البصر و الفؤ اد
كل اولئك كان عنه مسئولا
)) (سوره اسراء آيه 36)
نقل كند كه اين آيه دلالت دارد بر اينكه انسان به نيت گناه هم كه در
دل كند مؤ اخذه شود، و نيز كلامى از سيد مرتضى و صاحب تفسير كشاف در تفسير آيه
شريفه :
((اذ همت طائفتان منكم ان تفشلا و اللّه وليهما
)) (سوره
آل عمران آيه 132) بهمين مضمون نقل كند، و در آخر كلام نتيجه گيرد كه اين اخبارى كه
در اين باب آمده است (مانند همين خبر و خبر بعد از اين ) دلالت ندارند بر اينكه عزم بر
گناه ، گناه نيست ، و جز اين نيست كه دلالت دارند بر اينكه كسى كه عزم بر گناهى
مانند شرب خمير يا زنا مثلا كرد ولى آن گناه را انجام نداد بر او نوشته نشود نه اينكه
يكسره گناهى نكرده ، بلكه گناه هست ولى نوشته نشود و ان عفو شده است .
2- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنْ سَمَاعَةَ بْنِ
مِهْرَانَ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَيَهُمُّ بِالْحَسَنَةِ وَ لَا يَعْمَلُ
بِهَا فَتُكْتَبُ لَهُ حَسَنَةٌ وَ إِنْ هُوَ عَمِلَهَا كُتِبَتْ لَهُ عَشْرُ حَسَنَاتٍ وَ إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَيَهُمُّ
بِالسَّيِّئَةِ أَنْ يَعْمَلَهَا فَلَا يَعْمَلُهَا فَلَا تُكْتَبُ عَلَيْهِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 162 رواية : 2
|
2 حضرت صادق عليه السلام فرمود: همانا مؤ من آهنگ كار نيك كند و انجام ندهد، و براى
او حسنه اى نوشته شود، و اگر انجام دهند براى او نوشته شود، و همانا مؤ من آهنگ كار بد
كند كه آنرا بجا آورد و نكند، چيزى بر او نوشته نشود.
| |
3- عَنْهُ عَنْ عَلِيِّ بْنِ حَفْصٍ الْعَوْسِيِّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ السَّائِحِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُوسَى بْنِ
جَعْفَرٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ سَأَلْتُهُ عَنِ الْمَلَكَيْنِ هَلْ يَعْلَمَانِ بِالذَّنْبِ إِذَا أَرَادَ الْعَبْدُ أَنْ يَفْعَلَهُ
أَوِ الْحَسَنَةِ فَقَالَ رِيحُ الْكَنِيفِ وَ رِيحُ الطِّيبِ سَوَاءٌ قُلْتُ لَا قَالَ إِنَّ الْعَبْدَ إِذَا هَمَّ
بِالْحَسَنَةِ خَرَجَ نَفَسُهُ طَيِّبَ الرِّيحِ فَقَالَ صَاحِبُ الْيَمِينِ لِصَاحِبِ الشِّمَالِ قُمْ فَإِنَّهُ قَدْ
هَمَّ بِالْحَسَنَةِ فَإِذَا فَعَلَهَا كَانَ لِسَانُهُ قَلَمَهُ وَ رِيقُهُ مِدَادَهُ فَأَثْبَتَهَا لَهُ وَ إِذَا هَمَّ بِالسَّيِّئَةِ
خَرَجَ نَفَسُهُ مُنْتِنَ الرِّيحِ فَيَقُولُ صَاحِبُ الشِّمَالِ لِصَاحِبِ الْيَمِينِ قِفْ فَإِنَّهُ قَدْ هَمَّ
بِالسَّيِّئَةِ فَإِذَا هُوَ فَعَلَهَا كَانَ لِسَانُهُ قَلَمَهُ وَ رِيقُهُ مِدَادَهُ وَ أَثْبَتَهَا عَلَيْهِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 163 رواية : 3
|
3 عبداللّه بن موسى بن جعفر گويد: از پدرم (موسى بن جعفر عليه السلام ) پرسيدم از
دو فرشته (موكل ) بر انسان كه آيا هرگاه بنده قصد گناه كند يا قصد كار نيك كند مى
دانند؟ فرمود: بوى مبال و بوى عطر يكى است ؟ گفتم : نه ، فرمود: همانا بنده چون آهنگ
كار نيك كند نفسش خوشبو بيرون آيد، پس فرشته دست راست بفرشته دست چپ گويد:
بر خيز (و دنبال كار خود رو) زيرا اين بنده آهنگ كار خوب كرده ، و هنگاميكه آن كار خوب
را انجام داد زبانش قلم او باشد و آب دهانش مركب او و آن را براى او ثبت كن (و دست
نگهدار و چيزى ننويس ) زيرا او آهنگ گناه كرده ، و چون آن گناه را بجا آورد زبانش قلم
او است و مركبش آب دهان او، و آن گناه را بر او ثبت كند.
| |
4- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ فَضْلِ بْنِ
عُثْمَانَ الْمُرَادِيِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَرْبَعٌ مَنْ كُنَّ فِيهِ
لَمْ يَهْلِكْ عَلَى اللَّهِ بَعْدَهُنَّ إِلَّا هَالِكٌ يَهُمُّ الْعَبْدُ بِالْحَسَنَةِ فَيَعْمَلُهَا فَإِنْ هُوَ لَمْ يَعْمَلْهَا
كَتَبَ اللَّهُ لَهُ حَسَنَةً بِحُسْنِ نِيَّتِهِ وَ إِنْ هُوَ عَمِلَهَا كَتَبَ اللَّهُ لَهُ عَشْراً وَ يَهُمُّ بِالسَّيِّئَةِ
أَنْ يَعْمَلَهَا فَإِنْ لَمْ يَعْمَلْهَا لَمْ يُكْتَبْ عَلَيْهِ شَيْءٌ وَ إِنْ هُوَ عَمِلَهَا أُجِّلَ سَبْعَ سَاعَاتٍ وَ قَالَ
صَاحِبُ الْحَسَنَاتِ لِصَاحِبِ السَّيِّئَاتِ وَ هُوَ صَاحِبُ الشِّمَالِ لَا تَعْجَلْ عَسَى أَنْ يُتْبِعَهَا
بِحَسَنَةٍ تَمْحُوهَا فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ يَقُولُ إِنَّ الْحَسَن اتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئ اتِ أَوِ
الِاسْتِغْفَارِ فَإِنْ هُوَ قَالَ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَالِمَ الْغَيْبِ وَ الشَّهَادَةِ
الْعَزِيزَ الْحَكِيمَ الْغَفُورَ الرَّحِيمَ ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ لَمْ يُكْتَبْ عَلَيْهِ
شَيْءٌ وَ إِنْ مَضَتْ سَبْعُ سَاعَاتٍ وَ لَمْ يُتْبِعْهَا بِحَسَنَةٍ وَ اسْتِغْفَارٍ قَالَ صَاحِبُ
الْحَسَنَاتِ لِصَاحِبِ السَّيِّئَاتِ اكْتُبْ عَلَى الشَّقِيِّ الْمَحْرُومِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 163 رواية : 4
|
4 فضل بن عثمان مرادى گويد: از حضرت صادق عليه السلام شنيدم كه
رسول خدا (ص ) فرمود: چهار خصلت است كه در هر كه باشد (هنگام ) ورود به (پيشگاه )
خداوند پس از آنها هلاك نگردد مگر آنكه سزاوار هلاكت باشد: بنده آهنگ كار خوب كند كه
آنرا انجام دهد، كه اگر آنرا نكند يك حسنه خداوند براى او بنويسد بخاطر حسن نيت او، و
اگر آن را بكند خداوند برايش ده حسنه بنويسد، و بنده آهنگ كار بد بكند كه آن را انجام
دهد، پس اگر انجام ندهد چيزى بر او نوشته نشود و اگر بجا آورد تا هفت ساعت مهلتش
دهند و فرشته موكل حسنات سيئات كه در طرف چپ است گويد: شتاب مكن شايد
دنبال آن (كار بد) كار خوبى كند كه آن را محو سازد (و از بين ببرد) زيرا خداى
عزوجل فرمايد: ((همانا كارهاى خوب كارهاى بد را ببرند)) (سوره هود آيه 114) و يا
آنكه آمرزش خواهد استغفار كند پس اگر بگويد: ((استغفر اللّه لذى لا اله الا هو، عالم
الغيب و الشهادة العزيز الحكيم الغفور الرحيم
ذوالجلال و الاكرام و اتوب اليه )) چيزى بر او نوشته نشود، و اگر هفت ساعت بگذرد و
دنبالش حسنه اى نياورد (و كار نيكى نكند) و استغفار هم نكند فرشته حسنات بفرشته
سيئات گويد: بنويس (گناه را) بر اين بدبخت محروم (از خير).
توضيح مجلسى (ره ) گويد: اين ذكر استغفارى كه فرموده است بهترين افراد استغفار
است اين مقصود منحصر بودن استغفار باين ذكر مخصوص است .
| |
 | اصول كافي ثقةالاسلام كليني جلد چهارم | | 
|