next page اصول كافي ثقةالاسلام كليني جلد چهارم

back page


5- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ الْعَبَّاسِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ السَّرِيِّ عَنْ عَمِّهِ عَلِيِّ بْنِ السَّرِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ أَوَّلُ مَا نَزَلَ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ وَ آخِرُهُ إِذَا جَاءَ نَصْرُ اللَّهِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 436 رواية : 5
5 حضرت صادق (ع ) فرمود: نخستين چيزى كه بر رسول خدا (ص ) نازل گرديد (اين سوره بود) ((بسم اللّه لرحمن الرحيم اقراء باسم ربك )) و آخرين چيزى كه نازل شد (سوره ): ((اذا جاء نصر الله )) بود.

توضيح :
مجلسى (ره ) گويد: شايد مقصود اين باشد كه پس از سوره اذا جاء نصراللّه سوره كامله ديگرى نازل نگشته ، پس ‍ منافات ندارد كه برخى از آيات پس از آن نازل شده باشد چنانچه مشهور است .
6- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ وَ مُحَمَّدِ بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنْ دَاوُدَ عَنْ حَفْصِ بْنِ غِيَاثٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ شَهْرُ رَمَض انَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ وَ إِنَّمَا أُنْزِلَ فِي عِشْرِينَ سَنَةً بَيْنَ أَوَّلِهِ وَ آخِرِهِ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع نَزَلَ الْقُرْآنُ جُمْلَةً وَاحِدَةً فِي شَهْرِ رَمَضَانَ إِلَى الْبَيْتِ الْمَعْمُورِ ثُمَّ نَزَلَ فِي طُولِ عِشْرِينَ سَنَةً ثُمَّ قَالَ قَالَ النَّبِيُّ ص نَزَلَتْ صُحُفُ إِبْرَاهِيمَ فِي أَوَّلِ لَيْلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ أُنْزِلَتِ التَّوْرَاةُ لِسِتٍّ مَضَيْنَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ أُنْزِلَ الْإِنْجِيلُ لِثَلَاثَ عَشْرَةَ لَيْلَةً خَلَتْ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ أُنْزِلَ الزَّبُورُ لِثَمَانَ عَشَرَ خَلَوْنَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ أُنْزِلَ الْقُرْآنُ فِي ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 437 رواية : 6
6 حفص بن غياث گويد: از حضرت صادق (ع ) درباره گفتار خداى عزوجل پرسيدم (كه فرمايد: ((ماه رمضان كه فرود شد در آن قرآن )) سوره بقره آيه 185) با اينكه قرآن از اول تا آخر در ظروف مدت بيست سال نازل شده ؟ حضرت صادق (ع ) فرمود: همه قرآن يكجا در ماه رمضان به بيت المعمور نازل شده ، سپس در طول بيست سال تدريجا نازل شده ، سپس در طول بيست سال تدريجا نازل شد، سپس : پيغمبر (ص ) فرمود: صحف ابراهيم در شب اول ماه رمضان نازل شده ، و تورات در شب ششم ماه رمضان نازل شد، و انجيل در شب سيزدهم نازل شد، و زبور در شب هيجدهم ماه رمضان و قرآن در بيست و سوم ماه رمضان نازل شده است .

7- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ بَعْضِ رِجَالِهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَا تَتَفَأَّلْ بِالْقُرْآنِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 437 رواية : 7
7 حضرت صادق (ع ) فرمود: بقرآن تفاءل نزن .

توضيح :
مقصود از تفاءل در اين حديث چنانچه فيض (ره ) فرمود: پيش بينى از پيش آمدهاى آينده است مانند شفاى مريض يا مرگ او يا يافتن گمشده و امثال اينها از روى قرآن كه اين خود يكنوع فال زدنى است و اين مورد نهى واقع شده و اين منافاتى با استخاره با قرآن كه متداول است و در جواز آن حديثى رسيده است ندارد، زيرا استخاره بمعناى طلب خير كردن از خداى و پى جوئى براى شناسائى خير و خوبى در كارها است كه ميخواهد بكند يا ترك كند، و براى مشورت كردن با خداوند است چنانچه در حديث آمده كه با پروردگارت در كارها مشورت كن و ميان استخاره باين معنى و تفاءل فرق آشكارى است ، و سر اينكه از تفاءل نهى شده اينست كه چون تفاءل بر خلاف شد موجب بدگمانى بقرآن شود، ولى در استخاره چنين نيست (اين بود ملخصى از كلام فيض (ره ) در باب نماز استخاره ) و مجلسى (ره ) گويد: و شايد ظاهرتر از اين كلام اينست كه مقصود نهى از تفاءل بقرآن براى آنچيزى است كه رسم عرب بوده كه چون كلامى يا شعرى مى شنيدند فال خوب و بد ميزدند، و مقصود امام عليه السلام اينست كه هنگام شنيدن يا خواندن قرآن آنطور فال نزنيد.
8- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ صَفْوَانَ عَنِ ابْنِ مُسْكَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْوَرَّاقِ قَالَ عَرَضْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع كِتَاباً فِيهِ قُرْآنٌ مُخَتَّمٌ مُعَشَّرٌ بِالذَّهَبِ وَ كُتِبَ فِي آخِرِهِ سُورَةٌ بِالذَّهَبِ فَأَرَيْتُهُ إِيَّاهُ فَلَمْ يَعِبْ فِيهِ شَيْئاً إِلَّا كِتَابَةَ الْقُرْآنِ بِالذَّهَبِ وَ قَالَ لَا يُعْجِبُنِي أَنْ يُكْتَبَ الْقُرْآنُ إِلَّا بِالسَّوَادِ كَمَا كُتِبَ أَوَّلَ مَرَّةٍ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 437 رواية : 8
8 محمد بن وراق گويد: كتابى را كه در آن قرآنى بود و آن قرآن با آب طلا مهر خورده بود و عشر گذارى شده بود، و در پايان آن نيز يكسوره بآب طلا نوشته شده بود من آن قرآن را بحضرت حضرت صادق (ع ) عرضه نموده و نشان دادم (و مقصود اين بود كه بدانم آيا با آب طلا نوشتن و مهرگذارى آن عيبى دارد يا نه ؟) پس آنحضرت در چيزى از آن عيبى نگرفت جز در نوشتن قرآن را با آب طلا و فرمود: خوش ندارم كه قرآن جز با مركب سياه نوشته شود چنانچه اول بار نوشته شده است .

شرح :
مجلسى (ره ) گويد: مهر خوردن (مختم ) را گفته اند: يعنى ميان آيه و آخر هر آيه را با آب طلا نشانه بزنند، و ممكن است نقش وسط جلد يا اول و آخر آن يا حاشيه آن با طلا بوده است .
9- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ يَاسِينَ الضَّرِيرِ عَنْ حَرِيزٍ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ تَأْخُذُ الْمُصْحَفَ فِي الثُّلُثِ الثَّانِي مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ فَتَنْشُرُهُ وَ تَضَعُهُ بَيْنَ يَدَيْكَ وَ تَقُولُ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِكِتَابِكَ الْمُنْزَلِ وَ مَا فِيهِ وَ فِيهِ اسْمُكَ الْأَعْظَمُ الْأَكْبَرُ وَ أَسْمَاؤُكَ الْحُسْنَى وَ مَا يُخَافُ وَ يُرْجَى أَنْ تَجْعَلَنِي مِنْ عُتَقَائِكَ مِنَ النَّارِ وَ تَدْعُو بِمَا بَدَا لَكَ مِنْ حَاجَةٍ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 438 رواية : 9
9 زراره از حضرت باقر عليه السلام حديث كند كه فرمود: در دهه دوم ماه رمضان قرآن را بردار و باز كن و پيش رويت بنه و (اين دعا را) بخوان :((اللهم انى اسئلك بكتابك المنزل و ما فيه اسمك الاعظم الاكبر و اسماؤ ك الحسنى و ما يخاف و يرجى ان تجعلنى من عتقائك من النار)) و هر حاجتى كه خواهى از خدا بخواه .


10- أَبُو عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ النَّضْرِ عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ لِكُلِّ شَيْءٍ رَبِيعٌ وَ رَبِيعُ الْقُرْآنِ شَهْرُ رَمَضَانَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 438 رواية : 10
10 و نيز آنحضرت عليه السلام فرمود: هر چيزى بهارى دارد و بهار قرآن ماه رمضان است .

11- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ سِنَانٍ أَوْ عَنْ غَيْرِهِ عَمَّنْ ذَكَرَهُ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الْقُرْآنِ وَ الْفُرْقَانِ أَ هُمَا شَيْئَانِ أَوْ شَيْءٌ وَاحِدٌ فَقَالَ ع الْقُرْآنُ جُمْلَةُ الْكِتَابِ وَ الْفُرْقَانُ الْمُحْكَمُ الْوَاجِبُ الْعَمَلِ بِهِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 438 رواية : 11
11 محمد بن سنان يا ديگرى از كسى كه نامش را برده حديث كند كه گويد: از حضرت صادق (ع ) پرسيدم كه قرآن و فرقان دو چيزند (دو معنى دارند) يا يك چيزند؟ فرمود: قرآن همه كتاب است ، و فرقان همان قسمت محكم آن است كه عمل بدان واجب است .

12- الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْوَشَّاءِ عَنْ جَمِيلِ بْنِ دَرَّاجٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ إِنَّ الْقُرْآنَ وَاحِدٌ نَزَلَ مِنْ عِنْدِ وَاحِدٍ وَ لَكِنَّ الِاخْتِلَافَ يَجِي ءُ مِنْ قِبَلِ الرُّوَاةِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 438 رواية : 12
12 حضرت باقر (ع ) فرمود: قرآن يكى است ، و از نزديكى (يعنى خداى يگانه ) نازل گشته ، ولى اختلاف از طرف راويان آن پديد آمده .

13- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ أُذَيْنَةَ عَنِ الْفُضَيْلِ بْنِ يَسَارٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ النَّاسَ يَقُولُونَ إِنَّ الْقُرْآنَ نَزَلَ عَلَى سَبْعَةِ أَحْرُفٍ فَقَالَ كَذَبُوا أَعْدَاءُ اللَّهِ وَ لَكِنَّهُ نَزَلَ عَلَى حَرْفٍ وَاحِدٍ مِنْ عِنْدِ الْوَاحِدِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 439 رواية : 13
13 فضيل بن يسار گويد: بامام صادق عليه السلام عرضكردم : مردم مى گويند: قرآن بهفت حرف نازل شده ؟ فرمود: دروغ گويند دشمنان خدا. قرآن به يك حرف و از جانب يك نازل شده است .

14- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بُكَيْرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ نَزَلَ الْقُرْآنُ بِإِيَّاكِ أَعْنِي وَ اسْمَعِي يَا جَارَةُ وَ فِي رِوَايَةٍ أُخْرَى عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَعْنَاهُ مَا عَاتَبَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ بِهِ عَلَى نَبِيِّهِ ص ‍ فَهُوَ يَعْنِي بِهِ مَا قَدْ مَضَى فِي الْقُرْآنِ مِثْلُ قَوْلِهِ وَ لَوْ لا أَنْ ثَبَّتْن اكَ لَقَدْ كِدْتَ تَرْكَنُ إِلَيْهِمْ شَيْئاً قَلِيلًا عَنَى بِذَلِكَ غَيْرَهُ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 439 رواية : 14
14 حضرت صادق (ع ) فرمود: قرآن مانند اين ضرب المثل عربى نازل شده (كه گويند:) ((اياك اعنى و اسمعى ياجاره )) (يعنى بتو مى گويم ولى اى همسايه تو گوش كن ).

شرح :
نظير اين مثل در فارسى اين است كه گويد: بدر ميگويند كه ديوار بشنود. و اصل اين مثل عربى از داستانى گرفته شده كه ملخص آن چنانكه ميدانى در مجمع الامثال ج 1: 50 نقل كند اين است كه مردى بنام سهل بن مالك فزارى براى ديدار نعمان كه از بزرگان عرب بود از وطن خود كوچ كرد و در بين راه گذارش بچادرهاى قبيله اى افتاد كه رئيسشان شخصى بنام حارثة بن لام بود، سهل براى رفع خستگى سفر سراغ چادر رئيس قبيله را گرفت و كنار آن چادر آمد ولى رئيس قبيله نبود و خواهرش كه زنى بسيار زيبا بود در آن چادر بود، خواهر حارثه او را بدرون چادر دعوت كرد و از مهمان تازه وارد (چنانچه رسم عرب بود) پذيرائى كرد و از چادر بيرون رفت ، هنگام بيرون رفتن نظر سهل باو افتاد، و زيبائى فوق العاده اش او را بشگفت در آورد، و هواى ازدواج با او بسرش افتاد ولى حياء مانع از اظهار اين پيشنهاد بود، و تا چندى روزى در آن چادر مهمان بود، در يكى از روزها كه آن زن در خيمه نشسته بود سهل بيرون رفت و در پشت چادر نشست و اشعارى كه از عشق درونى و محبت قلبيش نسبت بآن آگاهى ميداد بصورت خطاب بچادر سرود و در آخرش اين مصراع را گفت : كه يعنى آنچه تا بحال گفتم اى چادر بتو گويم ولى اى همسايه چادر (مقصودش آن زن است ) تو گوش كن و مخاطب در حقيقت تو هستى .
(دنباله حديث 14).
و در روايت ديگرى از حضرت صادق (ع ) است كه معناى آن اينست (يعنى معناى حديث گذشته ) كه هر چه خداى عزوجل به پيغمبرش صلى اللّه عليه و آله عتاب فرموده مقصود از آن ديگران است مانند گفتار خداوند: ((ولولا ان ثبتناك لقد كدت تركن اليهم ...)) (سوره اسراء آيه 74 يعنى اگر نبود كه ما تو را استوار داشتيم نزديك بود كه كج شوى بسوى ايشان ) و با اين كلام جز او را قصد كرده است .
15- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جُنْدَبٍ عَنْ سُفْيَانَ بْنِ السِّمْطِ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ تَنْزِيلِ الْقُرْآنِ قَالَ اقْرَءُوا كَمَا عُلِّمْتُمْ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 440 رواية : 15
15 سفيان بن سمط گويد: از حضرت صادق (ع ) از تنزيل قرآن پرسيدم (كه چگونه بوده است و چنانچه اكنون است بهمين نحو بوده ؟) فرمود: همچنان كه بشما آموخته اند بخوانيد.

16- عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي نَصْرٍ قَالَ دَفَعَ إِلَيَّ أَبُو الْحَسَنِ ع مُصْحَفاً وَ قَالَ لَا تَنْظُرْ فِيهِ فَفَتَحْتُهُ وَ قَرَأْتُ فِيهِ لَمْ يَكُنِ الَّذِينَ كَفَرُوا فَوَجَدْتُ فِيهَا اسْمَ سَبْعِينَ رَجُلًا مِنْ قُرَيْشٍ بِأَسْمَائِهِمْ وَ أَسْمَاءِ آبَائِهِمْ قَالَ فَبَعَثَ إِلَيَّ ابْعَثْ إِلَيَّ بِالْمُصْحَفِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 440 رواية : 16
16 احمد بن محمد بن اءبى نصر گويد: حضرت رضا عليه السلام قرآنى بمن داد و فرمود: در آن نگاه مكن ، پس من آنرا باز كردم و در آن سوره ((لم يكن الذين كفروا)) را خواندم و در آن نام هفتاد نفر از قريش را بنامهاى خودشان و نام پدرانشان يافتم ، گويد: پس حضرت نزد من فرستاد: كه آن قرآن را بسوى من باز فرست .

شرح :
فيض (ره ) شايد مقصود از اين نامهائى كه در آن مصحف بوده تفسير براى ((الذين كفروا، و المشركين )) بوده نه اينكه جزء آيات قرآن بوده است ، و همين است مقصود از آنچه در حديث است كه ((راوى گويد: بحضرت اءبى الحسن عليه السلام عرضكردم : ما مى شنويم آياتى در قرآن (از جانب شما) و آنها با آنچه ما شنيده ايم تفاوت دارد؟)) و مقصود از اين حروف تفسير الفاظ قرآن است كه از طريق وحى معلوم شده و رويهمرفته هر چه از اين سنخ اخبار (يعنى اخبارى كه اشعار در تحريف دارند) از ائمه عليهم السلام رسيده معناى آنها همين است (يعنى مقصود از آن اضافات يا تغييرات ، تفسير آيات است كه ائمه عليهم السلام رسيده معناى آنها همين است (يعنى مقصود از آن اضافات يا تغييرات ، تفسير آيات است كه ائمه عليهم السلام فرموده اند منتها تفاوت آن تفسيرى كه آنها فرموده اند با تفسيرهاى ديگر اين است كه اينها از طريق وحى بدانها رسيده است ) سپس گويد: و در كتاب الحجة نيز دسته اى از اين اخبار گذشت و خلاصه تمام آنچه در اينباره رسيده است حمل بر همين معنائى شود كه گفتيم زيرا اگر تحريف و تغيير در الفاظ قرآن راه يافته باشد (و چنين احتمالى در كار آيد) بهيچ يك از الفاظ قرآن نمى توانيم تكيه و اعتماد كنيم ، زيرا روى اين مبنى محتمل است دستخوش تحريف و تغيير شده باشد، و بر خلاف آنچه خداوند نازل فرموده است باشد، و بنابراين قرآن حجيب براى ما ندارد و فائده بر آن مترتب نيست و هم چنين دستور به پيروى از قرآن و سفارش بدان ، و دستورى كه فرموده اند، كه هرگاه دو خبر با يكديگر متعارض شد عرضه بر قرآن نمائيد (و آنچه موافق با قرآن است بدان عمل كنيد و آنچه مخالف با آن است آنرا رها كنيد) همه اينها بى فائده است ، و شيخ صدوق (ره ) در كتاب اعتقادات فرموده است : عقيده ما (شيعيان دوازده امامى ) بر اينست كه قرآنى كه خداى تعالى بپيغمبرش محمد صلى اللّه عليه و آله نازل فرموده همين است كه در دست مسلمانان و ميان دو جلد است ، و كم و زيادى از آن نشد، و تعداد سوره هايش نزد مردم (114) سوره است و نزد ما سوره و الضحى و اءلم نشرح يكسوره است و سوره لا يلاف و اءلم تركيف ، يكسوره است است ، و هر كس بمانسبت دهد كه ما گوئيم بيش از اين است دروغگو است ، سپس صدوق (ره ) براى اثبات عدم تحريف استدلال كرده برواياتى كه در ثواب خواندن سوره ها در نمازها و غير آن رسيده است ، و نيز در ثواب ختم قرآن و تعيين زمان ختم آن رواياتى رسيده و جز اينها از مطالب ديگر (كه همگى دلالت دارند بر اينكه تحريف و تغييرى در قرآن رخ نداده ) سپس داستان جمع قرآن كه اميرالمؤ منين عليه السلام فرموده ذكر كند و فيض (ره ) نيز وجهى براى آن بيان كرده و سپس دنباله بحث عدم تحريف يكى دو حديث ديگر حديثى است كه كلينى (ره ) در كتاب روضه نقل كرده در نامه اى كه حضرت باقر عليه السلام بسعد الخير نوشتند اين جمله است : ((و از پشت گويد: و اين دو حديث نيز دلالت دارند بر آنچه ما گفتيم كه مقصود از تحريف و تغيير و حذف همانا از نظر معنى و تفسير است نه از نظر لفظ، يعنى از نظر تفسير و تاءويل آنرا تغيير و تحريف كرده اند و بر خلاف آنچه خداى تعالى اراده فرموده حمل نموده اند، و همچنين مقصود از رواياتى كه (در برخى از آيات ) رسيده است كه اين آيات اينگونه نازل شده همين است (يعنى از لحاظ تفسير و تاءويل مقصود خداوند اين بوده است و نزول آن اينگونه بوده ) نه آنچه مردم از ظاهر اين روايات فهميده اند، و مقصود ائمه عليهم السلام اين اين نيست كه در لفظ اينگونه نازل شده و دستخوش تحريف و تغيير گرديده .
(پايان كلام فيض ره )
مترجم گويد: اين بهترين وجهى است كه براى حمل اخبارى كه اشعار بر تحريف دارند ذكر شده وگرنه جمعى از علماى شيعه مانند سيد مرتضى (ره ) اخبارى كه دلالت بر تحريف كند از حشويه دانسته و بكلى بى اعتبارى شمرده است ، و نظير آنچه فيض (ره ) در حمل اينگونه اخبار بيان كرده است جمعى از اخباريين مانند شيخ حر عاملى در كتاب اثبات الهداة نيز چنين حمل كرده اند و ما در اينجا كلام فيض (ره ) كه جامعترين و در عين حال فشرده تر از كلمات ديگران بود روى رعايت جنبه اختصار انتخاب كرديم . و نكته ديگرى كه ما را بر آن داشت كه كلام فيض (ره ) و آنچه در ضمن از صدوق (قده ) نقل كرده بود نقل كنيم و دنباله آن اشاره بكلام شيخ حر عاملى (ره ) بنمائيم اين بود كه عقيده تحريف از اخباريين سرچشمه گرفته است و برخى از آنان هستند كه پافشارى در اينباره داشته اند و تاءليفاتى هم در اثبات آن نموده اند و ذكر كلام اين سه بزرگوار كه خود از اخباريين و مورد احترام طرفين هستند براى پاسخ دادن بكسانى است كه دنبال گفته برخى از اخباريين اين بحث را تا بامروز كشانده اند و گرنه بنا بگفته يكى از اساتيد بزرگ حفظه اللّه تعالى ميفرمود: گويا من تمام قرآن را بهمين نحو كه هست هم اكنون باگوش خود از زبان مبارك رسولخدا صلى اللّه عليه و آله مى شنوم ، زيرا قرآن و اين كتاب بزرگ آسمانى با اءهميت فوق العاده و عجيبى كه مسلمانان بحفظ و قرائت و ياد دادن آن داشتند چنين نبوده است كه كسى بتواند تغيير و تحريفى در آن بدهد، فقط در اينجا يك بحث باقى ماند و آن بحث اختلافات قراءات است كه آنهم آن شاء اللّه در جاى خود بدان اشاره خواهيم نمود.
17- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ حُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَيْدٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَبِي ع مَا ضَرَبَ رَجُلٌ الْقُرْآنَ بَعْضَهُ بِبَعْضٍ إِلَّا كَفَرَ
اصول كاف ى جلد 4 صفحه : 442 رواية : 17
17 حضرت صادق (ع ) فرمود: پدرم عليه السلام فرمود: هيچكس قرآن را بهم نزند جز اينكه كافر شده است .

شرح :
مقصود از بهم زدن قرآن يا تفسير كردن و جمع ميان آيه هاى آن و استنباط احكام از جمع بين چند آيه است چنانچه مجلسى (ره ) احتمال داده ، و يا مقصود تاءويل متشابهات آن طبق دلخواه و بدون دليل و مدركى از جانب معصوم عليه السلام است چنانچه فيض (ره ) فرموده است .
18- عَنْهُ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ النَّضْرِ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنْ أَبِي مَرْيَمَ الْأَنْصَارِيِّ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ وَقَعَ مُصْحَفٌ فِي الْبَحْرِ فَوَجَدُوهُ وَ قَدْ ذَهَبَ مَا فِيهِ إِلَّا هَذِهِ الْآيَةَ أَلا إِلَى اللّ هِ تَصِيرُ الْأُمُورُ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 442 رواية : 18
18 جابر گويد: از حضرت باقر عليه السلام شنيدم كه فرمود: قرآنى در دريا افتاد و آن را بدست آورند و ديدند كه تمام نوشته هاى آن رفته است جز اين آيه : ((الا الى اللّه تصير الامور)) (سوره شورى آيه 53).

19- الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْوَشَّاءِ عَنْ أَبَانٍ عَنْ مَيْمُونٍ الْقَدَّاحِ قَالَ قَالَ لِي أَبُو جَعْفَرٍ ع اقْرَأْ قُلْتُ مِنْ أَيِّ شَيْءٍ أَقْرَأُ قَالَ مِنَ السُّورَةِ التَّاسِعَةِ قَالَ فَجَعَلْتُ أَلْتَمِسُهَا فَقَالَ اقْرَأْ مِنْ سُورَةِ يُونُسَ قَالَ فَقَرَأْتُ لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا الْحُسْنى وَ زِي ادَةٌ وَ لا يَرْهَقُ وُجُوهَهُمْ قَتَرٌ وَ لا ذِلَّةٌ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنِّي لَأَعْجَبُ كَيْفَ لَا أَشِيبُ إِذَا قَرَأْتُ الْقُرْآنَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 442 رواية : 19
19 ميمون قداح گويد: حضرت باقر عليه السلام بمن فرمود: بخوان ، عرض كردم : از چه بخوانم ؟ فرمود: از سوره نهم ، گويد: من شروع بجستجوى آن كردم فرمود: از سوره يونس بخوان گويد: پس من اين آيه را خواندم : ((للذين احسنوا الحسنى و زيادة و لا يرهق و جوههم قتر و لاذلة )) (آيه 26) فرمود؛ رسولخدا صلى اللّه عليه و آله فرمود: كه راستى من در شگفتم كه چگونه هنگامى كه قرآن مى خوانم مويم سپيده نشود؟.

20- عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ صَالِحِ بْنِ أَبِي حَمَّادٍ عَنِ الْحَجَّالِ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَحَدِهِمَا ع قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ بِلِس انٍ عَرَبِيٍّ مُبِينٍ قَالَ يُبِينُ الْأَلْسُنَ وَ لَا تُبِينُهُ الْأَلْسُنُ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 442 رواية : 20
20 حجال از كسى كه نامبرده از يكى از دو امام باقر و صادق عليهما السلام حديث كند كه گفت : از آنحضرت پرسيدم : از گفتار خداى عزوجل (كه درباره قرآن فرمايد:) ((بزبان عربى روشن كننده اى است )) (سوره شعراء آيه 195)؟ فرمود: يعنى زبانها را بيان كند و زبانى آن را بيان نكند.

شرح :
مجلسى (ره ) گويد: برخى گفته اند: يعنى قرآن نيازمند باستشهاد به اشعار عرب و كلمات آنها نيست بلكه بعكس است زيرا قرآن فصيح ترين كلامى است كه همگى بدان اعتراف دارند. (پايان كلام مجلسى (ره )).
و متحمل است مقصود اين باشد كه زبان عربى داراى ريزه كاريها و لطائف و كناياتى است كه آنها با بهيچ زبانى نمى توان ترجمه كرد چنانچه بر اهل اطلاع از ادبيات عرب پوشيده نيست . و اين بدان جهت است كه لغت عرب جامعترين و وسيعترين لغات است و گاهى براى يك معنى چندين لغت (كه هر كدام روى نكته خاصى وضع شده ) و بالعكس براى چندين معنى گاهى يك لغت وضع شده (كه آنهم روى قرينه و خصوصيات از هم متمايز مى شوند) و البته اين مطلب احتياج بتوضيح بيشترى دارد كه از وضع شرح و ترجمه ما بيرون است ولى چكيده بحث همان است كه گفته شد.
21- أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ النَّهْدِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْوَلِيدِ عَنْ أَبَانٍ عَنْ عَامِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جُذَاعَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَا مِنْ عَبْدٍ يَقْرَأُ آخِرَ الْكَهْفِ إِلَّا تَيَقَّظَ فِي السَّاعَةِ الَّتِي يُرِيدُ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 443 رواية : 21
21 حضرت صادق (ع ) فرمود: هيچكس نيست كه آخر سوره كهف را بخواند جز اينكه در هر ساعتى كه بخواهد از خواب بيدار شود.

next page اصول كافي ثقةالاسلام كليني جلد چهارم

back page